Çocuklarda Dil Gelişimi

Dil gelişimi çocukların genel gelişiminin çok önemli bir bölümünü oluşturur. Dil, çocuğun iletişim kurma, duygularını ifade etme ve anlama yeteneğini destekler. Aynı zamanda düşünme ve problem çözme ile ilişkileri geliştirme ve sürdürme konularında da en önemli araçtır. Dili anlamayı, kullanmayı ve onunla eğlenmeyi öğrenmek okuryazarlığın kritik ilk adımıdır ve okuma ve yazma öğrenmenin temelidir.

Çocuklarda dil gelişimi 8 yaşına kadar sürer ve 8 yaşına gelen bir çocuğun dil gelişiminin büyük bölümünün tamamlanması beklenir. Çocuğun dil gelişimindeki önemli dönemleri sizin için aşağıda sıraladık.

3-12 ay

Bu dönemde, bebekler büyük olasılıkla gülmeye başlayacak, sesler çıkaracak ve iletişim kurmaya başlayacaklardır. Bebeğin çıkardığı sesler bu aşamada konuşma değildir. İlk kelimeler genellikle yaklaşık 12 aylıkken ortaya çıkar.

12-18 ay

Bu yaşta çocuklar genellikle ilk anlamlı kelimelerini söylerler. Örneğin, çocuk 'Dada' dediğinde babasını çağırmaktadır. Bu dönemde bebeğin kelime dağarcığına yeni kelimeler eklenmeye devam eder. Söyleyebileceğinden daha fazlasını anlayabilir ve basit talimatları da yerine getirebilir. Örneğin, her ne kadar itaat etmese de 'Hayır!' dediğinizde bebeğiniz sizi anlayabilir.

18 ay - 2 yaş

İkinci yılında, bebeğin kelime dağarcığı artar ve iki kelimeyi bir araya getirerek kısa cümleler kurmaya başlar. Ona söylenenlerin çoğunu anlar. Ayrıca çoğu zaman bebeğin söyledikleri de anlaşılacaktır. Dil gelişimi çocuktan çocuğa büyük farklılıklar gösterir. Ancak bebek ilk 18 ay içinde herhangi bir kelime söyleyemiyorsa aile hekimin, çocuk ve aile sağlığı hemşiresine veya başka bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.

2-3 yaş

Çocuk bu dönemde artık daha uzun ve karmaşık cümleler kurabilmeye başlar. Kelimeleri artık daha doğru bir şekilde telaffuz edebilir. Aynı anda oynayabilir ve konuşabilir. Ailesinin yanı sıra yabancılar da muhtemelen üç yaşındaki bir çocuğun söylediklerinin çoğunu anlayabilir.

3-5 yıl

Bu dönemde çocuk daha uzun, daha soyut ve daha karmaşık konuşmalar yapabilir. Çocuk bu dönemde muhtemelen çok çeşitli konular hakkında konuşmak isteyecek ve kelime dağarcığı büyümeye devam edecektir. ‘Çünkü’, ‘eğer’, ‘öyle’ veya ‘ne zaman’ gibi kelimeleri olan daha karmaşık cümleleri denerken temel dilbilgisi kurallarını anladığını gösterebilir. Bu dönemde çocuk bazı eğlenceli hikayeler de anlatabilir.

5-8 yaş

Okul yıllarının başında, çocuk daha fazla kelime öğrenecek ve dil içindeki seslerin birlikte nasıl çalıştığını anlamaya başlayacaktır. Ayrıca kelimeleri farklı şekillerde bir araya getirmeyi ve farklı tür cümleler kurmayı öğrendiğinden, daha iyi bir hikâye anlatıcısı olacaktır. Bu beceriler aynı zamanda düşünce ve fikirlerini paylaşmasına da izin verir.

Çocuklarda Dil Gelişimini Desteklemek

Çocuğunuzun konuşma ve dil gelişimini teşvik etmenin en iyi yolu, onun ilgisini çeken konularda onunla bol bol konuşmaktır. Bebeğin ilk yıllarından itibaren onunla konuşmak önemlidir. Bebeğinizle konuşmayı bitirdiğinizde, onun size bir tepki vermesini bekleyin.

Bebeğiniz büyüdükçe ve jestleri kullanmaya başladığında, iletişim kurma girişimlerine yanıt verebilirsiniz. Örneğin, çocuğunuz başını sallarsa 'Hayır' diyormuş gibi cevap verin. Bir oyuncağa işaret ederse, çocuğunuzun “Bunu alabilir miyim? veya “Bunu beğendim” diyormuş gibi yanıt verin.

Çocuğunuz kelimeleri kullanmaya başladığında, çocuğunuzun söylediklerini tekrarlayabilir ve geliştirebilirsiniz. Örneğin, "Elma" diyorsa, "Kırmızı elma ister misin?" diye soru sorabilirsiniz. Çocuğunuzla günlük yaşamınızda neler olduğu hakkında konuşmak, çocuğunuzun duyduğu kelime sayısını artıracaktır.

Çocuğunuzun söylediklerinizi anlamaması önemli değildir. Zira yaşı büyüdükçe anlayışı da gelişecektir. Çocuğunuz hikayeler anlatmaya başladığı andan itibaren, onu geçmişte ve gelecekteki şeyler hakkında konuşmaya teşvik edin. Örneğin, ertesi gün için yaptığınız planlar hakkında konuşabilirsiniz. Ya da birlikte bir geziden eve geldiğinizde, bunun hakkında konuşabilirsiniz.

Çocuğunuzla birlikte çok sayıda kitap okuyun ve paylaşın ve büyüdükçe daha karmaşık kitaplar okuyun. Okumak, çocuğunuzun kelimeleri farklı bağlamlarda duymasını sağlar, bu da kelimelerin anlamını ve işlevini öğrenmesine yardımcı olur.

Kitapta bulunanları çocuğunuzun yaşamında olanlarla ilişkilendirmek çocuğunuzun konuşmasını sağlamanın iyi bir yoludur. Çocuğunuzla okuduğunuz kitaplarda ilginç resimler hakkında sohbet ederek konuşmayı da teşvik edebilirsiniz.